Problemy małżeńskie nierzadko kończą się rozwodem. Nikogo to nie dziwi, jednak nie jest to sprawa prosta. Rozwód w rodzinie dotyczy nie tylko małżonków, ale bezpośrednio wpływa także na dzieci. A nawet, jeśli dzieci są małe, to głównie one poniosą koszty psychiczne. Nie tak łatwo więc sąd się zgodzi na rozwód.
Rozwód to rozwiązanie ważnego związku małżeńskiego przez sąd na żądanie jednego lub obojga małżonków, szczegółowo problem ten reguluje Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy. Zanim jednak zdecydujesz się złożyć pozew rozwodowy, warto rozważyć mediacje sądowe, które znacznie potrafią cały proces złagodzić i ? co ważne ? sprawić by rozstrzygnięcia sądu były po myśli obu stron.
Według prawa polskiego przesłanką rozwodu jest trwały i zupełny rozkład małżeństwa. Rozkład pożycia małżeńskiego polega na zaniku pomiędzy małżonkami trzech więzi:
- psychicznej (uczuciowej),
- fizycznej,
- gospodarczej.
Najważniejszy jest zanik więzi psychicznej. Albowiem, niekiedy z naturalnych przyczyn może zaniknąć więź fizyczna, także w sytuacji, gdy pożycie seksualne jest wymuszane, nie można mówić o istniejącej więzi fizycznej. Natomiast brak więzi gospodarczej może być usprawiedliwiony okolicznościami życiowymi, a fakt, że małżonkowie wspólnie zamieszkują, nie stanowi sam w sobie przeszkody do rozwodu.
Wymaga się, aby rozkład pożycia był trwały. Oznacza to, że małżonkowie nie powrócą już do wspólnego pożycia i nie będą tworzyć rodziny
Mimo poważnych problemów małżeńskich, sąd może jednak nie udzielić rozwodu, jeżeli z tego powodu ucierpiałoby dobro małoletnich dzieci lub byłoby to sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Orzeczenie rozwodu wiąże się z kilkoma istotnymi kwestiami:
- wina
- alimenty na dziecko,
- alimenty na małżonka,
- władza rodzicielska,
- nowe małżeństwo
- mieszkanie,
- majątek,
- dziecko urodzone po rozwodzie,
- nazwisko.
WINA
Orzekając rozwód sąd stwierdza, czy i który z małżonków ponosi winę rozpadu rodziny. Jednak małżonkowie mogą zgodnie oświadczyć, że nie chcą orzekania o winie i wtedy skutek jest taki, jakby żadne z nich nie ponosiło winy za rozkład pożycia.
Jeśli sąd orzeka o winie, wówczas postępowanie rozwodowe trwa zazwyczaj dłużej, gdyż sąd bada dowody wskazujące na to czy i który z małżonków jest winny.
Orzeczenie o winie może, ale nie musi, mieć wpływ na sposób podziału majątku wspólnego, jeśli wykaże się, że winny małżonek w mniejszym stopniu przyczyniał się do powstania majątku dorobkowego (lub go zmarnotrawił).
ALIMENTY NA DZIECKO
Rozwód w rodzinie, oznacza konieczność płacenia alimentów, które polegają na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby również środków wychowania. Dostarczanie środków utrzymania polega na zaspokajaniu takich bieżących potrzeb osoby uprawnionej, jak: wyżywienie, lekarstwa, odzież, wydatki na mieszkanie. Środki wychowania obejmują: starania o zdrowie, o rozwój fizyczny i umysłowy, umożliwienie zdobycia odpowiedniego wykształcenia oraz dostępu do dóbr kultury.
Dziecko, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, ma prawo do alimentów od rodziców. Jeżeli dziecko ma własny majątek, z którego dochody mogą pokryć koszty jego utrzymania lub wychowania, wówczas nie ma prawa do alimentów.
Alimenty może otrzymać dziecko także od męża jego matki (który nie jest jego ojcem biologicznym) lub od żony jego ojca (która nie jest jego matką biologiczną), jeśli odpowiada to zasadom współżycia społecznego. Macocha lub ojczym mogą domagać się alimentów od dziecka, jeśli przyczynili się do jego utrzymania i wychowania, a żądanie odpowiada zasadom współżycia społecznego.
ALIMENTY NA MAŁŻONKA
Istnieje także możliwość dochodzenia alimentów od małżonka po rozwodzie. Alimenty przysługują w razie rozwodu lub orzeczenia o separacji małżonkowi, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku. Jeżeli rozwiedziony małżonek uprawniony do alimentów zawrze nowe małżeństwo, wówczas obowiązek dostarczania mu środków utrzymania wygasa.
W sytuacji, gdy zobowiązany do płacenia świadczeń jest małżonek, który nie został uznany za winnego, wówczas obowiązek alimentacyjny wygasa po upływie 5 lat od orzeczenia rozwodu. W wyjątkowych sytuacjach sąd może przedłużyć ten okres, na wniosek uprawnionego do alimentacji.
WŁADZA RODZICIELSKA
Władza rodzicielska to całokształt obowiązków i praw obojga rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka. Wykonywanie jej powinno dążyć do osiągnięcia dobra dziecka i nie kończy się wraz z osiągnięciem przez dziecko pełnoletniości.
Rozwód rodziców wpływa na dziecko, jednak władza rodzicielska może przysługiwać i matce i ojcu. Stanie się tak, jeśli oboje przedstawią tzw. plan wychowawczy, który szczegółowo omawia sposób wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Jeśli małżonkowie nie potrafią się w tych kwestiach porozumieć, warto skorzystać z mediacji sądowych. W innej sytuacji, a także wtedy, gdy tego wymaga dobro dziecka, władza rodzicielska zostanie jednemu lub obojgu odebrana, ograniczona lub zawieszona wyrokiem sądowym.
NOWE MAŁŻEŃSTWO
Po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego, rozwodnicy mogą zawrzeć nowe małżeństwo.
MIESZKANIE
Sąd w wyroku orzekającym rozwód orzeka także o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania, jeśli małżonkowie mieszkają wspólnie.
W wypadkach wyjątkowych, gdy jedno z małżonków zachowuje się nagannie i powoduje, że wspólne mieszkanie jest niemożliwe, sąd może orzec o eksmisji takiego osoby.
Na zgodny wniosek małżonków sąd może orzec o podziale wspólnego mieszkania albo o przyznaniu mieszkania jednemu z nich. Jednak drugi małżonek musi wyrazić zgodę na opuszczenie mieszkania bez dostarczenia lokalu zastępczego. Mediacje sądowe rozwiążą wiele spornych kwestii.
MAJĄTEK
Na wniosek jednego z małżonków sąd może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego. Sąd dokonuje tego, jeżeli przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.
W ten sposób powstaje rozdzielność majątkowa, a od momentu orzeczenia rozwodu każde z małżonków zarabia tylko na swój majątek osobisty.
Małżonkowie nie dziedziczą po sobie. Nie dotyczy to dziedziczenia testamentowego.
DZIECKO URODZONE PO ROZWODZIE
Brak jest prawnego domniemania, że dziecko pochodzi z małżeństwa, jeżeli urodziło się po upływie 300 dni od orzeczenia rozwodu.
NAZWISKO
W ciągu trzech miesięcy od chwili uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwód małżonek rozwiedziony, który wskutek zawarcia małżeństwa zmienił swoje dotychczasowe nazwisko, może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa.
Przemysław Mocarski 18.05.2011.
