Dobra pora na rozwód?
"Jestem z nim tylko dla dzieci...gdyby nie one już dawno bym odeszła". "Rozwiódłbym się, ale są przecież dzieci". Takie stwierdzenia często daje się słyszeć z ust osób, które są już bliskie rozstania, ale mając na względzie dobro dzieci nie decydują się na ten krok. Zdarza się, że decyzja o rozwodzie jest odkładana w czasie z powodu wieku dziecka. Czyżby był taki wiek dziecka, w którym najlepiej się rozwodzić? Wydaje się, że im dziecko starsze, tym łagodniej reaguje na rozwód rodziców. A dorosłe dziecko powinno już na pewno zrozumieć, że czasem nie ma innego wyjścia jak rozwód. Wydawać by się mogło, że najlepiej rozwieźć się, gdy dzieci są już dorosłe. Czyżby?
Dziecko może różnie reagować na rozstanie rodziców, które jest początkiem nowego etapu w jego życiu. Rodzice w sytuacji około rozwodowej zajęci swoimi sprawami; pochłonięci konfliktem, emocjami, a nierzadko nowym partnerem nie mogą zapominać, że dziecko może boleśnie przeżywać wyprowadzenie się z domu jednego z rodziców.
Niezmiernie istotne jest, aby dziecko nie stało się narzędziem walki między rodzicami i żeby wiedziało, że rodzice rozwodzą się ze sobą a nie z dzieckiem. Dziecko musi wiedzieć, że bez względu na okoliczności jest kochane przez rodziców. Naganne jest ograniczanie kontaktów partnera z dzieckiem.
Prześledźmy jak dzieci reagują na rozwód w zależności od wieku. Nie są to oczywiście wszystkie możliwe reakcje, a jedynie te dające się zaobserwować w codziennym życiu oraz najczęściej przewijające się w literaturze.
Gdy dziecko ma od 3 do 5 lat:
- ma nadzieję, że znów będziecie razem,
- z powodu poczucia straty staje się agresywne wobec otoczenia (w tym Ciebie),
- czuje się opuszczone,
- czuje się winne rozwodu - "tatuś odszedł, bo byłam niegrzeczna",
- może "cofnąć się w rozwoju" do czasu, w którym wszystko było dobrze - może się to objawiać w moczeniu się w nocy, brudzeniu majtek, ssaniu kciuka,
może mieć lęki, trudności z zasypianiem, bać się ciemności.
Gdy dziecko ma od 6 do 8 lat
- może być smutne, płaczliwe,
- tęskni za rodzicem, który odszedł,
- obawia sie, że straci też rodzica, z którym jest,
- przejawia złość wobec rodzica, którego obwinia za rozpad rodziny,
- pojawia się problem lojalności wobec rodziców,
- nadal liczy na to, że będziecie znów razem.
Gdy dziecko ma od 9 do 12 lat
- może odrzucać "złego rodzica",
- może przeżywać silne poczucie straty, żalu i bezradności.
- może odczuwać dyskomfort psychiczny (najczęściej wstyd) z powodu tego, co dzieje się w jego domu,
- może zachowywać się agresywnie wobec rówieśników, nauczycieli i innych osób,
- zgłasza różne dolegliwości: bóle głowy i brzucha, trudności ze snem,
- ma gorsze wyniki w szkole.
W okresie dojrzewania
- może czuć się nadmiernie obciążone emocjonalnym wspieraniem rodzica lub zajmowaniem się młodszym rodzeństwem,
- może czuć się zmuszane do podjęcia samodzielnej decyzji, z którym rodzicem chce zostać,
- pojawiają się złe relacje z nowym partnerem rodzica,
- może obawiać się o swoje przyszłe związki,
- może być nieufne wobec ludzi i wobec trwałości związków między nimi,
- może skarżyć się na chroniczne zmęczenie, trudności z koncentracją,
- może wycofywać się z kontaktów z rodzicami,
- opłakiwać stratę rodziny,
- mogą pojawić się konflikty z prawem
- mogą uzależnić się od substancji psychoaktywnych.
Dorosłe dzieci
- czują się zobowiązane do emocjonalnego wspierania swoich rodziców - tak przeżywany obowiązek opieki nad osamotnionym rodzicem może odbierać im wolność w nawiązywaniu własnych relacji i zajmowania się własnym życiem,
- rodzi się obawa, że w ich małżeństwie będzie tak samo.
Przemysław Mocarski 4.08.2011.
