Autorem artykułu jest Psycholog Gdynia
Istnieje kilka modeli pomocy psychologicznej osobom o nadmiernej masie ciała. W modelu racjonalnym zakłada się, iż każda jednostka myśli logicznie, a jej zachowanie jest tego wynikiem.
W ten sposób należy jedynie dostarczyć człowiekowi odpowiedniej wiedzy na temat zachowań zdrowotnych, aby uzyskać pożądane rezultaty. Tego typu programy są tanie, lecz wyjątkowo nieskuteczne. W trakcie samego trwania programu wycofuje się z niego około 80% uczestników. Wiedza jest potrzebna do modyfikacji zachowania, ale zdecydowanie nie jest jedynym jej warunkiem (Ogińska-Bulik, 2004) i nie gwarantuje sukcesu terapii.
Model społecznego uczenia się z kolei polega przede wszystkim na wyeliminowaniu wzmocnień niechcianych zachowań. Metoda zmiany złych nawyków jest, według części badaczy, jedną z lepszych form redukcji wagi, jednakże badania longitudinalne udowadniają, iż nie zapobiega ona ponownemu przybieraniu na wadze, zwłaszcza u osób z poważniejszym stopniem otyłości (Foreyt, 1987; Ogińska-Bulik, 2004). Co więcej, metoda ta krytykowana jest za nieuwzględnianie czynników natury psychicznej w powstawaniu otyłości (Radoszewska, 1993).
Podejście poznawczo-behawioralne skupia się na ocenie, systemie przekonań, oczekiwaniach jednostki oraz na jej emocjach i zachowaniach (Ogińska-Bulik, 2004). Zwolennicy tego nurtu uważają, iż niewłaściwy sposób spostrzegania i oceny zdarzeń, czyli zaburzenia myślenia doprowadzają u danej osoby do powstania zachowań nieprzystosowawczych (Jakubowska, 1994; Grzesiuk, 2000). W metodzie tej, aby odnieść sukces należy nauczyć się samokontroli, odpowiedzialności, wytrwałości, optymizmu i wiary w siebie. W programie tym zwraca się uwagę na indywidualne ustalenie celu jednostki ? czyli ilości kilogramów, które chce ona zredukować. Jednakże jedynie 10% pacjentów realizuje swoje cele. U wielu pacjentów są one nierealistycznie wysokie, a porażka powoduje u nich zachowania czy myślenie autodestrukcyjne. Niestety i tu badania długofalowe wskazują, iż pacjenci po pewnym czasie powracają do starych, niezdrowych nawyków (Ogińska-Bulik, 2004). Ponadto, często w tym nurcie zaniedbuje się rolę aspektów psychologicznych w powstawaniu i utrzymaniu otyłości (Radoszewska, 1993).
W popularnie stosowanych programach redukcji nadwagi często pomija się pomoc psychologiczną dotyczącą problemów związanych z faktem bycia otyłym.
Życie w społeczeństwie wychwalającym szczupłe kształty ciała a także problemy natury emocjonalnej mogą być przyczyną nadmiernej masy ciała a także hamulcem w powdzeniu terapii, nieuwzględniającej psychologicznych aspektów otyłości. Bardzo często nadwaga nie jest prostym wynikiem braku równowagi między przyjmowaną a wydawaną energią a znacznie bardziej skomplikowaną wypadkową czynników biologicznych, społecznych i psychicznych (Apfeldorfer, 1999; Wieczorkowska, 2002).
Jak się okazuje najskuteczniejsze programy redukcji nadwagi to programy wielowymiarowe, w których skupia się nie tylko na behawioralnych aspektach odżywiania, ale i na zmianie sposobów myślenia, radzeniu sobie ze stresem i przykrymi emocjami a także promuje się aktywność ruchową, prowadzi edukację na temat żywienia oraz dostarcza wsparcia społecznego i psychoterapeutycznego (Ogińska-Bulik, 2004).
Wyniki badań i obserwacji klinicystów wydają się sugerować, iż skuteczna forma terapii osoby otyłej powinna umożliwiać klientowi doświadczenie kontaktu z samym sobą, swoimi przeżyciami i emocjami a także, w kontakcie z drugą osobą, pozwolić na poczucie odrębności psychicznej, pomagać w znalezieniu wewnętrznych punktów odniesienia dla konstruowania własnego ?ja?, a przede wszystkim uwzględniać różnice indywidualne wśród osób z nadmierną masą ciała. Te uniwersalne zasady powinny być stosowane w terapii, bez względu na nurt, w którym pracuje dany terapeuta (Radoszewska, 1997; Apfeldorfer, 1999; Radoszewska, 2000; Zubrzycka, 2005).
---
Mateusz Grygiel
Psycholog, psychoterapeuta. Prowadzi grupę wsparcia dla osób otyłych w Gdańsku.
Artykuł pochodzi z serwisu www.Artelis.pl
